II Үзем кирәк Ялгызлыкка вакыт булдымыни? – Күрмәгәндәй кордык та боздык. «Бер килермен әле сиңа!» диеп Янап киткән иде Ялгызлык. Әйткән иде: «Әйдә, кыланып кал, Суына чум, ыргыл утына! – Кемлегеңне бик тиз чамаларсың, Кирәксезгә, бәндәм, чык кына!» Янаулардан куркыр чак идеме? Шулай да бер сәер шом калды – Күз алдыма һич китерә алмыйм Тәмам кирәксезгә чыкканны? Хәер, нигә пошынырга әле, – Ялгызлыкмы булды явызлык? Тәмам ялгыз калсам, Синең белән Икәү булабыз ла, Ялгызлык! Кирәклене кирәксездән Җирдә Бүлә икән нинди бусага? Мин кирәк бит Хәтта Кирәксезгә Чыгар өчен генә булса да! Мин кирәкмен Атлап бетерергә Миңа тиеш соңгы адымны; Үзем кирәк Бәхилләшеп соң кат Күрер өчен газиз күк-җирне, Сезне – гүзәл туганнарымны! ...И Ялгызлык! Кил син, Кил генә син! Синең барлык күпне уйлата – Дөньяда һич тиңе булмас шигырь Языйк әле икәү... Аулакта! Нигә кирәк сезгә? Нигә миннән тәртип сорыйсыз гел Гүяки чын Тәңре шикелле? – Корбан тәкәсенә атланып, дус, Сиратны да әллә үттеңме? Нигә генә кирәк икән сезгә Сызган сызыклардан узмавым? Сездән артык ярсып шашынмавым, Сездән артык кызып азмавым? Нигә кирәк сезгә? ...Азган-тузган бер комета булдым – Җилгә очырдым мин язымны, Мәхәббәтем хәтта ярсу күккә Яшен белән генә язылды! Тугарылып һаман яшәдем мин... Миндәйләрне, хәер, күк сизә! – Шигырьләрем, ялтыр яшен булып, Күкрәүләрен илтер тик сезгә! ...Һәм тыңларсыз аны Минсез дә... Аулак сукмак Гомер буе кабалана торгач, Гади бернәрсәгә төшенәм: Олы юллар түгел, аулак сукмак Кирәк икән уйлы кешегә. Кошлар төшеп кунар өчен мәллә, Әйтик, гаярь супер-автобан? Ә тын сукмак исә Аулактагы Кошлы таңнар моңын ятлаган. Туң тимердән салган күңелләрне Узгынчылар бары таптады, Ә хыялый гашыйкларны көтте Айның Тын судагы сукмагы. Салмак карлар төшкән тын сукмакка Яфрак очышлары түшәлгән; Аста тирән сулар чылтыраган, Өстә ялтыр яшен яшьнәгән. ...Биек яшен исе сеңгән килеш, Сеңгән килеш чишмә тавышы, Табигатьтән килеп Табигатькә Тын сукмактан узып барышым... Юрап булмас төш Балачагым узган йорт төшемә керде... Нинди генә моңлы истәлекләр сөйләр Түбә саламнарын кыштырдаткан җилләр? Шул саламда шыткан сарут хәтта тере, – Балачагым узган йорт төшемә керде... Һаман җылы килеш болдыр сайгаклары! Кем мөлдерәп шулай карый икән дисәм, «Ботак күзләре»нең карашлары исән... Әнкәй кырып юган идәннәр сап-сары. Һаман җылы килеш болдыр сайгаклары... Тәңре Үзе шулай искәртәме әллә: «Төп йортыңда, бәндәм, бер төш булып керер, Фани дөньядагы синең фани гомер, Янган еллар синең калмас кара көлгә!» – Тәңре Үзе шулай искәртәме әллә? Юрап булмас төшне кемнән юратырга? Кояш төшкелектән ашкан көннәремдә Уйный сабый җаным болыт мендәрендә, Йөгән тимерләрен чылтырата юрга... Юрап булмас төшне кемгә юратырга? Язган булса… Без микәнни шушы якты җирнең Шиңмәс таң кабызган гөлләре? Шулай булгач, нигә куырды соң Замананың усал җилләре? ...Серле йомгак минем кулларымда, Мең таратып аны мең сүтәм: Гомерлеккә дигән кавемме без, Тимерлеккә дигәне микән? Күпме зат-дәүләтләр югалттык без, Таптаттырдык асыл ирләрне! – Җылы җилләр кайтмас, ахры, безгә... Яман җилләр бик нык җилгәрде! ...Инде: «Беттек! Безне бетерделәр! Көйдерделәр!» – дигән чакта да, Атасы таң әгәр атар булса, Көйгән туфракка да Чык тама... Моның өчен күп тә кирәк түгел… Ыгы-зыгы, шау-шу тулы дөнья! Ник мин синдә? Әллә ялгыштым? Як икән бер учак! – Очкын белән Саф йолдызлар төшеп кавышсын! Югыйсә бит – үзем шаулы бәндә – Мең дөньяны, имеш, яуладым! Ә бүген сер итеп кенә язган Шигырь укыр кешем калмады... ...Утырсаң ла икән әрәмәдә Икәү генә Учак тергезеп! – Йолдызлардан түгел, шул учактан Җем-җем итсә иде күк йөзе! Моның өчен күп тә кирәк түгел... Чытыр утын җый да Сыз шырпы! Һәм әйт: – Күкләр безне түгел, Әнә! – Безнең учак күкне яктыртты! Аулак учак очкын сирпегәнгә, Йолдызлы күк шашты акылдан! – Берүк, Ходай, мәхрүм итә күрмә Учагымны тере яктыдан... Югыйсә гел аждаһадай йота Гомерләрне дөнья тамагы! – Хәтта газиз серем итеп язган Шигырь укыр кешем калмады... Югыйсә лә Мондый нурсызлыкка Җаннарыбыз инде күнде бит – Учак кына түгел, күкләр үлде, Биниһая күкләр сүнде бит! Мин үзем дә, чатыр уты сыман, Әзер Очкын чәчеп дөрләргә; Кагыл гына кайнар очкын булып, Янгын үрләр Бу дөм төннәргә! ...Янмасын ла, Бушка калмасын ла, Дисәк әгәр безнең бу гомер – Әрәмәгә чыгып, Ялгыз калып, Тын бер учак ягыйк әле бер... Очкын белән йолдыз кавышырлык Булсын безнең Аулак шул учак! – Төнге учаклардан очкын түгел, Иксез-чиксез күккә җан оча!.. |
