Литмир - Электронная Библиотека
Содержание  
A
A

დედოფალი გამოჭრილი მოვიდოდა მათად ნახვად,

უბრძანებდა: “რად ვინ სტირთო, - ესე ჰქონდა წყრომა-ზრახვად, -

ღმერთმან რისხვა მოაქცია წყლობისა გამოსახვად,

გვმართებს, რომე მადლი მივსცეთ, აღარა გვცალს გლოვა-ახვად”.

ტარიელ ზედა მოიჭდო მხურვალთა ცრემლთა მდენელმან;

იტყვის, თუ: “ცეცხლი დამევსო ცხელი, აწ დამწვა მე ნელმან;

დადუმდი, სული დაიღე ჩემგან ამისმან მსმენელმან,

თქვენი სიცოცხლე მალხინა ღმერთმან, ობოლთა მლხენელმან”.

ქალმან დედასა შესტირნა: “ჰაი მე, რა ვქმნა, დედაო!

წითელ-ყვითლითა დაგაგდე, აწ შაოსანსა გხედაო,

მამამან ტახტი დაცალა, აღარსადა ზის ზედაო!”

დედამან ცრემლნი მოსწურნა: “ნუ სტირ, დადუმდი, ბედ-აო”.

გარდაუკოცნა პირი და ბაგეთა ვარდი თხელები,

ვარდსა დაუტყლეჟს ბაგითა, გახდა ალვისა მთხელები,

ნესტანჯარს ეტყვის: “რადღა ვთქვათ სიტყვები ბედით ხელები?

ჩვენ ყოვლთა გვმართებს ნეტარძი ათასი, არ ერთხელები”.

რა გარდახდა მცირე ხანი, ჟამი იქმნა გარდასრულად,

დიდებულნი ეთაყვანნეს, ერთობილნი ადგეს სრულად;

იგი მზენი მიეგებნეს, მოეხვივნეს გულის-გულად,

აკოცეს და მოიკითხეს თავის-თავის, თვითეულად.

ავთანდილ და ფრიდონ ჰკადრეს დედოფალსა მიმტკივნება;

ტარიელ თქვა: “დედოფალო, გჭირს ამათი არა-მცნება,

ესენია მხსნელნი ჩვენნი, აწ არა გვცალს გრძლად უბნება,

ამათგან გვაქვს ჩვენ ორთავე სიცოცხლისა მოპოვნება”.

ადგეს და ქალაქს შევიდეს, თვით გარდახდეს სრასა მათსა;

ერთსა ბრძანებს დედოფალი, მართ სიტყვასა ვითამ ათსა:

“ღმერთმან მოსრნა მტერნი ჩვენნი, ვერ დაგვცემენ ყოლ შამათსა,

ამად შევიქმ სიხარულსა მართ გულისა საკამათსა”.

უბრძანა: “გლოვა გახსენით, ქოს-წინწილასა ჰკარითო,

დიდი ზათქი და ზეიმი გავიდეს ჩვენით კარითო;

ნახლები თქვენი ოქროსა სარტყლითა მოიკარითო,

იცინოდით და იმღერდით, ნუ ცრემლი აწანწკარითო”.

ქორწილი ტარიელისა და ნესტან-დარეჯანისა

დედოფალმან მათ ცოლ-ქმართა თვითო ხელი დაუჭირა,

ზედა ტახტსა მეფისასა ერთგან დასხმა გაუპირა,

მოიშორვა კაეშანი, გული მდედრი აქვიტკირა,

გლოვა ცვალა სიხარულად, აღარავინ აატირა.

დედოფალმან შეიმოსა, შავი ძაძა აიხადა,

დიდებულთა შესამოსი მხიარული დაუმზადა,

ყველაკაი დამოსა და საბოძვარი უდიადა,

ბრძანა: “ჭირი დავივიწყოთ, რათგან ლხინი დაგვებადა”.

ტახტსა ზედა ერთგან მსხდომნი ტარიელ და ცოლი მისი

ერთმანერთსა შეჰფერობდეს, ქალი ყმისა შესატყვისი;

გონება და ანუ ენა გმოთქმიდა ვითა ვისი!

ვინმცა ჰგვანდა ხორციელი სოფელს შვილი ადამისი!

ტარიელს და ცოლსა მისსა მიჰხვდა მათი საწადელი -

შვიდი ტახტი სახელმწიფო, საშვებელი გაუცდელი.

მათ პატიჟთა დაავიწყებს ლხინი ესე აწინდელი,

ყოლა ლხინთა ვერ იამებს კაცი ჭირთა გარდუხდელი.

თვით ორნივე ერთგან მსხდომნი ჰნახნეთ, მზეცა ვერა სჯობდეს;

ბუკსა ჰკრეს და მეფედ დასვეს, ქოსნი ხმასა დაატკბობდეს;

მისცა კლიტე საჭურჭლეთა, თავთა მათთა მიანდობდეს.

“ესეაო მეფე ჩვენი”, - იზახდიან, ამას ხმობდეს.

ავთანდილ და ფრიდონისთვის ორნი ტახტნი დაამზადნეს, -

ზედა დასხდეს ხელმწიფურად, - დიდებანი უდიადნეს;

ღმერთმან სხვანი ხორციელნი მათებრნიღა რად დაბადნეს!

ამბობდიან ჭირთა მათთა, ყველაკასა გაუცხადნეს.

სმა, პურობა, გახარება ქმნეს, ჯალაბი გაადიდეს;

ვითარიცა ქორწილობა ხამს, ეგეთსა გარდიხდიდეს.

მათ ორთავე თავის-თავის ძღვენსა სწორად მიართმიდეს,

გლახაკთათვის საბოძვარსა საჭურჭლესა ერთგან ჰყრიდეს.

დედოფალმან ეგრე ბრძანა: “ობოლ-ქვრივნი მოასხენით,

ყველაკაი დაამდიდრეთ, საბოძვრითა აავსენით”;

თვით უბოძა უსაზომო, რომ არ ითქმის კაცთა ენით:

“ულოცეთო დღეგრძელობა, ესე ღმერთსა შეჰვედრენით”.

ტარიელ თქვა: “დედოფალო, გკადრებ ერთსა მოსახსენსა:

შეიწყალე რამაზ მეფე, მიავალე ღმერთსა შენსა!

ვნახე, მეტად შემებრალნეს, შეუშინდა ხრმალსა ჩვენსა.

ღმერთი ალხენს მონანულსა, მოცთომილსა, ცრემლ-ნადენსა”.

დედოფალმან ლმობიერად “შევუნდობო”, ესე ბრძანა;

მოიყვანა რამაზ მეფე, ხელმწიფეთა ათაყვანა;

ყოვლით კერძო მომღერალთა ხმები გაეთანისთანა, -

ჭირთა მათგან გარდახდილთა ესე ლხინი შეაგვანა.

ოქრო, თვალი, მარგალიტი, შვენიერი სანახავად,

ყოვლგან იდვის ვითა გორი, მოდის ველთა მოსარწყავად;

ვისცა სწადდის, ალაფობდის, წაიღიან უკითხავად,

მანდატური არვის სცვიდის, ბოლოს ვინ ჯდის, ანუ თავად.

ავთანდილ და ფრიდონისთა სპათა ეტყვის მეფე დიდი:

“სტუმარნი ხართ, შოებისა სირცხვილი და ნუ გაქვს რიდი!”

თვითოს კაცსა თვითო ჯორი მარგალიტი ანაკიდი -

ესე მისცა საბოძვარი, სხვას ყველასა ვერ დავსთვლიდი.

ავთანდილ და ფრიდონისთვის საბოძვარსა ვინ დასთვალავს!

ვერ გამოთქვამს სიმრავლესა ენა, ამად თავსა კრძალავს!

რაცა ედვა, უკეთესსა დედოფალი არ დაჰმალავს,

მათ უხმობდა მხსნელად მათად, ტკბილად უჭვრეტს, არა ჰლალავს.

სრულნი ინდონი ავთანდილს და ფრიდონს მწედ ხადოდიან:

“თქვენგან გვჭირს კარგი ყველაი”, - მართ ამას მოიტყოდიან,

ვითა პატრონსა სჭვრეტდიან, რაც სწადდის, მას იქმოდიან,

სადარბაზობლად ნიადაგ მათ წინა მოვიდოდიან.

ტარიელ რამაზ მეფესა უბოძა საბოძვარია,

უბრძანა: “ხარკსა მოგვცემდი, მართ ვითა შენი გვარია”;

მან თაყვანის-სცა, პირსა ქვე მიწამდის დამდებარია,

წავიდა მისი მლოცველი, არ ომთა მომკვეხარია.

ინდოთ მეფე უბრძანებდა ასმათს, მისსა შეკვდომილსა:

“რაცა შენ ჰქმენ არ უქმნია არ გამზრდელსა, არცა ზრდილსა;

აწ ინდოეთს სამეფოსა მეშვიდესა, - ერთსა წილსა, -

ზედა დაგსვამ; შენი იყოს, გვმსახურებდი ტკბილი ტკბილსა.

“ვინცა გწადდეს, ქმრად შეირთე, სამეფოსა ეპატრონე;

მუნიდაღმა გვმსახურებდი, თავი შენი დაგვამონე!”

ასმათ ფერხნი გარდუკოცნა: “შენგან არის ჩემი ღონე,

მონობისა უკეთესი რამც ვიშოვნე, რამც ვიქონე?

მოახსენა: “ხელმწიფეო, ვიკადრებ და ნუ გასწყრები:

თუ ხმელეთი სრულად მქონდეს, ვერცა მაშინ გაგეყრები,

მე მეყოფა შუქი თქვენი, ვარ მზის ეტლთა შენასწრები,

ვერ გავსწირავ ჩემგან ზრდილსა, არცა სხვაგან ვიარები”.

კვლაცა უბრძანა ტარიელ: “კმარს შენი ჭირთ ნახულები,

გვახსოვან შენნი ჩვენზედა თვალნი ცრემლ-ნაფახულები;

სჯობს, მოისმინო ნათქვამი, ჰქმნა ჩემგან გაზრახულები,

ბოროტი სცვალო კეთილად, გყვენ სპანი ხრმალ-მახულები”.

დაჰმორჩილდა, მოახსენა: “ჭირთა ჟამი ერთხელია”.

მოიყვანეს კარგი მოყმე, გონიერი, არ ხელია;

ასმათ მისცეს, მიუძღვების, დაუჭირა სახელია,

იგი კაცი გაადიდეს, აქვს მეფობის სახელია.

ერთგან სამთავე ძმობილთა დაყვნეს ცოტანი დღენია;

თამაშობდიან, უსახო მოუდიოდის ძღვენია:

რა მარგალიტი ღარიბი, რა უკეთესი ცხენია!

მაგრა ავთანდილს სურვილმან დაღრეჯა დააჩენია.

ტარიელ ცნა, ამა ყმასა ცოლისათვის მოესურვა.

უბრძანებდა: “გული შენი, ვიცი, ამად მომემდურვა;

აწ ვაგლახ მე, ჭირი შენი გონებამან შვიდით ურვა,

მოგშორდები, საწუთრომან ლხინი ასრე დამიშურვა.

კვლა ფრიდონცა დაეთხოვა: “წავიდეო სახლსა ჩემსა,

ზედა-ზედა დავსტკებნიდე დარბაზსა და ამა თემსა;

სამსახურსა მიბრძანებდი, უხუცესი ვითა მრწემსა,

შენთვის ასრე მომსურდების, წყაროსათვის ვით ირემსა.”

მასცა უბოძა ფარმანი: “წა, სახლი მოიარეო,

მე ნუ გამწირავ, მნახევდი, ადრე მობრუნდი გარეო”.

ავთანდილს უთხრა: “უშენოდ რამცა ვით გავიხარეო?

რათგან ისწრაფი, რაღა ვქმნა? მიგელის ლომსა მთვარეო!”

53
{"b":"715418","o":1}